patoloji-ders-notlari
Title
Serdar Balcı
Patoloji’ye Giriş
Dr. Serdar BALCI
https://sites.google.com/view/drserdarbalci/ https://www.serdarbalci.com/
Patoloji ne demektir?
Bilim (logos)
Hastalık (pathos)
Basit tercümesiyle patoloji, hastalık bilimidir.
Patoloji
- Hücre, doku ve organlardaki değişiklikleri inceler
- Yapısal değişiklikler
- Biyokimyasal değişiklikler
- Fonksiyonel değişiklikler
- Bir hastadaki belirti ve bulgulara neden olan değişiklikler
Patolojinin araçları
- Morfolojik teknikler
- Makroskopi
- Yılların eskitemediği klasik boyamız: H&E
- Moleküler teknikler
- PCR, ISH, GWAS, Next-gen Seq
- Mikrobiyolojik teknikler
- Mikroorganizmaların tespiti için
- İmmünolojik teknikler
- İmmünohistokimya, Akım sitometrisi
- Ve Otopsi
- Bu günlerde unutulmaya yüz tutmuş, en faydalı yöntemlerden biri
Patoloji nedeni, nasılı açıklamaya çalışır
- Bir hastalıktaki hücre, doku ve organ düzeyindeki morfolojik değişiklikler nelerdir?
- Bu morfolojik değişiklikler bir hastalık grubuna özgün müdür, tekrar gözlenebilir mi?
- Bu morfolojik değişikliklerin sebebi nedir?
- Bu morfolojik değişikliklerin organeller düzeyindeki mekanizması
nedir?
- Elektron mikroskopi
- Bir hastalıkta rol oynayan proteinler hangileridir?
- Histokimya, İmmübohistokimya
- Bu proteinlerin morfoloji üzerindeki etkileri nelerdir?
- Proteinlerdeki değişikliklere neden olan genetik değişiklikler nelerdir?
İncelenen dokuda mikroorganizma var mı?
Belli hastalıklarda mikroorganizmalar tarafından oluşturulan morfolojik değişiklikler özgün müdür?
Bir hastanın –adli olaylarda- kurbanın ölümüne neden olan şey nedir?
Ölüm sırasında hangi mekanizma rol oynamıştır?
- Hastalıklara özgün belirti ve bulgular nelerdir?
- Hastalığın tedavisi için uygulanabilecek yollar nelerdir?
- Uygulanan tedavinin rasyonel bir tabanı var mıdır?
- Kolorektal tümörü olan hastadan anti-tirozin kinaz inhibitörü etkili olacak mıdır?
- Kanser dokusunda K-Ras mutasyonu var mıdır?
Hangi hastalığın ne kadar sağkalımı vardır?
Hastalıkların alt gruplarında sağkalım değişir mi?
Patoloji bir köprüdür
Temel ve klinik bilimler arasındaki köprü
Tüm tıbbi bilimler için bilimsel temel oluşturur
“Kanıta dayalı tıp” kavramını duyan var mı?
Sonra da kliniklere başlayacaksınız
Gelecek yıl her sistemin patolojisini ayrı ayrı inceleyeceğiz
Genel patolojiyi anlamak için tıbbi bilimlerin köklerini bilmeniz lazım
Genel Patoloji
- Hücre ve dokuların anormal etkilere ve genetik hasarlara verdikleri
cevaplar
- Hücre hasarı, hücre ölümü ve adaptasyonlar
- Akut ve Kronik İnflamasyon
- Doku yenilenmesi, rejenerasyon ve tamir
- Hemodinamik bozukluklar, tromboembolik hastalıklar ve şok
- Genetik bozukluklar
- İmmün sistem hastalıkları
- Neoplaziler
- İnfeksiyon hastalıkları
- Çevresel ve beslenme ile ilgili hastalıklar
- Çocukluk çağı hastalıkları
Sistemik Patoloji
- Belirli organ ve dokulardaki değişiklikler ve bunların
hastalıkları
- Kan damarları, kalp
- Beyz kan hücreleri, Lenf nodları, Salak, timus
- Akciğer, baş boyun
- Gastrointestinal, Karaciğer, Bilier sistem, pankreas
- Böbrekler, Alt üriner sistem ve erkek genital sistemi
- Kadın geniral sistemi, Meme
- Endokrin sistem
- Deri
- Kemik, eklem, yumuşak doku
- Çevresel ve Merkezi Sinir Sistemi
Hastalıkların türleri
- Genetik
- Gelişimsel
- Enfeksiyöz
- Tümöral
- Benign
- Malign
- Hastalıkları bu alt gruplara göre öğrenmeye çalışın ve klinikte size
bir soru sorulduğunda cevaba bu şekilde başlayın
- Mesela: “Over hastalıklarından bahseder misin?”
Underwood’s Pathology: A Clinical Approach , Sixth Edition
Underwood’s Pathology: A Clinical Approach , Sixth Edition
Patolojinin çalışma alanları
Etiyoloji
Patogenez
Moleküler ve morfolojik değişiklikler
Fonksiyonel bozukluklar ve klinik bulguları
Etiyoloji (Hastalık neden olur?)
Hastalığın kökeni
Altta yatan nedenler ve değişikliğe neden olan faktörler
Etiyoloji ya da Nedenler
- Genetik
- Kalıtımla aktarılan mutasyonlar
- Hastalık ilişkili gen- varyantları
- Polimorfizmler
- Akkiz / Kazanılmış (sonradan olan)
- İnfeksiyöz
- Beslenme
- Kimyasal
- Fiziksel
Nedenler ve Risk Faktörleri
Rb proteininin fonksiyonundaki değişiklikler serviks kanserine neden olur
HPV, Rb fonksiyonundaki değişikliklere neden olur
Sigara içmek serviks kanseri için bir risk faktörüdür
Bir hastalık için bir etiyoloji mi?
- Evet, Bazı genetik ve infeksiyöz hastalıklar
- Hayır, genel olarak
- Çok etkenli bir dünyada yaşıyoruz
- Atheroskleros
- Kanser
Genetik geçmiş (yatkınlık) + çevresel etkenler
Wheater’s Basic Pathology: A Text, Atlas and Review of Histopathology , Fifth Edition
Patogenez (Hastalıklar nasıl oluşur?)
Hastalığın oluşumundaki basamaklar
Etiyolojik faktörler hücresel ve moleküler değişiklikleri nasıl tetikler
Bu değişiklikler özgün fonksiyonel ve yapısal değişikliklere nasıl neden olur
Patogenez
Hastalıklar basamaklarla oluşur
Figure 10-19, 10-20 from Robbins
Sequence of events in cystic fibrosis and various clinical manifestations
Kanser çok basamaklı bir süreçtir
Figure 17-49 from Robbins
Sequence of events in adenoma carcinoma sequence of colon cancers
Moleküler ve Morfolojik Değişiklikler
- Yapısal değişiklikler
- Doku düzeyinde
- Makroskopik
- Hücre düzeyinde
- Mikroskopik
- H&E veya Elektron mikroskobisi
- Değişiklikler ya bir hastalığın karakteristiğidir
- Ya da bir etiyolojik süreci yansıtır
Stevens, Alan, MB BS, FRCPath - Core Pathology
Patoloji ve Epidemiyoloji
Kanser kayıt sistemlerinde
**SEER, Globocan, ICD, SNOMED … **
Modern patolojinin kurucusu Dr.Virchow aynı zamanda halk sağlığına önem veren bir hekim ve belediyede çalışan aktif bir politikacıydı
Tanısal Patoloji
- Hastalıkların doğasını ve ilerlemesini inceler
- Morfolojik değişiklikler
- Makroskopik
- Mikroskopik
- Kimyasal değişiklikler
- İmmünolojik özellikler
- Moleküler değişiklikler
Wheater’s Basic Pathology: A Text, Atlas and Review of Histopathology , Fifth Edition
Makroskopik inceleme
Mikroskopi
Sitoloji
Meme kanserinden yapılan bir aspirasyona ait örnek
İmmünohistokimya
Wheater’s Basic Pathology: A Text, Atlas and Review of Histopathology , Fifth Edition
Fonksiyonel bozukluklar ve Klinik Bulgular
Genetik
Biyokimyasal
Yapısal değişiklikler
Fonksiyonel bozukluklar
Klinik özellikler
Klinik gidiş
Klinik sonuç
Patolog kimdir?
Patolojiyle uğraşan ve bu yolla hayatını kazanan kişi
Hastalıkları kataloglayana patolog denir
Türkiye’de nasıl patolog olunur?
Tıp Fakültesi
Merkezi TUS sınavı
4 yıl süren asistanlık
Farklı patologlar var mı?
Anatomik patolog
Klinik patolog
Moleküler patolog
Veteriner patolog
…
Alt bilim dalları var mı?
Sitopatoloji
Dermatopatoloji
Nöropatoloji
Hematopatoloji
GI patoloji
Cerahi patoloji
Moleküler patoloji
….
Bu derste neler yapacağız?
Teorik dersler
Laboratuvar
Sınav nasıl olacak?
Komite sınavları
Laboratuvar sınavları
Ders notları
Laboratuvar
Ders notlarının bir versiyonunu alacaksınız
Patolojiye nasıl çalışalım?
- Sınavları geçmek için (genel kural) :
- Ders notlarına bakın
- Onlara çok bağlı kalmayın, tıp sürekli değişiyor
- Önceki yıllarda sorularn ve sık sorulan sorulara bakın
- Ders notlarına bakın
- Patolojiyi öğrenmek için
Temel tıbbın kitapları
Patolojinin kitapları
**1) Robbins & Cotran Pathologic Basis of Disease **
Kumar, Abbas, Aster. Saunders ISBN-10: 1416031219
2) Rubin’s Pathology: Clinicopathologic Foundations of Medicine
Rubin, Strayer, Rubin. Lippincott Williams & Wilkins ISBN-10: 1605479683
3)Pathology: The Big Picture
Kemp, Burns, Brown. McGraw-Hill Medical ISBN-10: 0071477489
4) Board Review Series Pathology
Schneider, Szanto. Lippincott Williams & Wilkins ISBN-10: 0781779413
5) Pathology Secrets
Damjanov. Mosby ISBN-10: 1560536225
6) Robbins and Cotran Atlas of Pathology
Klatt. Saunders ISBN-10: 1437701701
7) Robbins and Cotran Review of Pathology
Klatt, Kumar. Saunders ISBN-10: 1416049304
8) Atlas of Histopathology
Damjanov. JP Medical Publishers ISBN: 9789350251881
9) Temel Patoloji
Mocan Kuzey, Özdamar, Zergeroğlu. Güneş Kitabevi ISBN: 9752771041
Herhangi bir kitabı almanızı şart koşmuyoruz. Bunlar şimdiki ya da ilerideki çalışmalarınız için önerilen kitaplardan.
Tıp sürekli değişiyor, kitaplardaki trend ve moda da sürekli değişiyor
Bazı web sayfaları
http://www.medicalschoolpathology.com/
http://www.ankarapatoloji.org/
Rudolf Virchow
Hastalıkların temeli vücuttaki en küçük yaşayan birimde başlar, hücre tüm hastalıkların temelidir
Ludwig, Handbook of Autopsy Practice, Humana Press
Ev ödevi
2 Türk patoloğunu öğrenin
Hamdi Suat Aknar, __ Kamile Şevki Mutlu__
Patoloji’ye Giriş
Dr. Serdar BALCI
Patoloji ne demektir?
Bilim (logos)
Hastalık (pathos)
Basit tercümesiyle patoloji, hastalık bilimidir.
Patoloji
- Hücre, doku ve organlardaki değişiklikleri inceler
- Yapısal değişiklikler
- Biyokimyasal değişiklikler
- Fonksiyonel değişiklikler
- Bir hastadaki belirti ve bulgulara neden olan değişiklikler
Patolojinin araçları
- Morfolojik teknikler
- Makroskopi
- Yılların eskitemediği klasik boyamız: H&E
- Moleküler teknikler
- PCR, ISH, GWAS, Next-gen Seq
- Mikrobiyolojik teknikler
- Mikroorganizmaların tespiti için
- İmmünolojik teknikler
- İmmünohistokimya
- Ve Otopsi
- Bu günlerde unutulmaya yüz tutmuş, en faydalı yöntemlerden biri
Patoloji nedeni, nasılı açıklamaya çalışır
- Bir hastalıktaki hücre, doku ve organ düzeyindeki morfolojik değişiklikler nelerdir?
- Bu morfolojik değişiklikler bir hastalık grubuna özgün müdür, tekrar gözlenebilir mi?
- Bu morfolojik değişikliklerin sebebi nedir?
- Bu morfolojik değişikliklerin organeller düzeyindeki mekanizması
nedir?
- Elektron mikroskopi
- Bir hastalıkta rol oynayan proteinler hangileridir?
- Histokimya, İmmübohistokimya
- Bu proteinlerin morfoloji üzerindeki etkileri nelerdir?
- Proteinlerdeki değişikliklere neden olan genetik değişiklikler nelerdir?
İncelenen dokuda mikroorganizma var mı?
Belli hastalıklarda mikroorganizmalar tarafından oluşturulan morfolojik değişiklikler özgün müdür?
Bir hastanın –adli olaylarda- kurbanın ölümüne neden olan şey nedir?
Ölüm sırasında hangi mekanizma rol oynamıştır?
- Hastalıklara özgün belirti ve bulgular nelerdir?
- Hastalığın tedavisi için uygulanabilecek yollar nelerdir?
- Uygulanan tedavinin rasyonel bir tabanı var mıdır?
- Kolorektal tümörü olan hastadan anti-tirozin kinaz inhibitörü etkili olacak mıdır?
- Kanser dokusunda K-Ras mutasyonu var mıdır?
Hangi hastalığın ne kadar sağkalımı vardır?
Hastalıkların alt gruplarında sağkalım değişir mi?
Patoloji bir köprüdür
Temel ve klinik bilimler arasındaki köprü
Tüm tıbbi bilimler için bilimsel temel oluşturur
“Kanıta dayalı tıp” kavramını duyan var mı?
Sonra da kliniklere başlayacaksınız
Gelecek yıl her sistemin patolojisini ayrı ayrı inceleyeceğiz
Genel patolojiyi anlamak için tıbbi bilimlerin köklerini bilmeniz lazım
Genel Patoloji
- Hücre ve dokuların anormal etkilere ve genetik hasarlara verdikleri
cevaplar
- Hücre hasarı, hücre ölümü ve adaptasyonlar
- Akut ve Kronik İnflamasyon
- Doku yenilenmesi, rejenerasyon ve tamir
- Hemodinamik bozukluklar, tromboembolik hastalıklar ve şok
- Genetik bozukluklar
- İmmün sistem hastalıkları
- Neoplaziler
- İnfeksiyon hastalıkları
- Çevresel ve beslenme ile ilgili hastalıklar
- Çocukluk çağı hastalıkları
Sistemik Patoloji
- Belirli organ ve dokulardaki değişiklikler ve bunların
hastalıkları
- Kan damarları, kalp
- Beyz kan hücreleri, Lenf nodları, Salak, timus
- Akciğer, baş boyun
- Gastrointestinal, Karaciğer, Bilier sistem, pankreas
- Böbrekler, Alt üriner sistem ve erkek genital sistemi
- Kadın geniral sistemi, Meme
- Endokrin sistem
- Deri
- Kemik, eklem, yumuşak doku
- Çevresel ve Merkezi Sinir Sistemi
Hastalıkların türleri
- Genetik
- Gelişimsel
- Enfeksiyöz
- Tümöral
- Benign
- Malign
- Hastalıkları bu alt gruplara göre öğrenmeye çalışın ve klinikte size
bir soru sorulduğunda cevaba bu şekilde başlayın
- Mesela: “Over hastalıklarından bahseder misin?”
Underwood’s Pathology: A Clinical Approach , Sixth Edition
Underwood’s Pathology: A Clinical Approach , Sixth Edition
Patolojinin çalışma alanları
Etiyoloji
Patogenez
Moleküler ve morfolojik değişiklikler
Fonksiyonel bozukluklar ve klinik bulguları
Etiyoloji (Hastalık neden olur?)
Hastalığın kökeni
Altta yatan nedenler ve değişikliğe neden olan faktörler
Etiyoloji ya da Nedenler
- Genetik
- Kalıtımla aktarılan mutasyonlar
- Hastalık ilişkili gen- varyantları
- Polimorfizmler
- Akkiz / Kazanılmış (sonradan olan)
- İnfeksiyöz
- Beslenme
- Kimyasal
- Fiziksel
Nedenler ve Risk Faktörleri
Rb proteininin fonksiyonundaki değişiklikler serviks kanserine neden olur
HPV, Rb fonksiyonundaki değişikliklere neden olur
Sigara içmek serviks kanseri için bir risk faktörüdür
Bir hastalık için bir etiyoloji mi?
- Evet, Bazı genetik ve infeksiyöz hastalıklar
- Hayır, genel olarak
- Çok etkenli bir dünyada yaşıyoruz
- Atheroskleros
- Kanser
Genetik geçmiş (yatkınlık) + çevresel etkenler
Wheater’s Basic Pathology: A Text, Atlas and Review of Histopathology , Fifth Edition
Patogenez (Hastalıklar nasıl oluşur?)
Hastalığın oluşumundaki basamaklar
Etiyolojik faktörler hücresel ve moleküler değişiklikleri nasıl tetikler
Bu değişiklikler özgün fonksiyonel ve yapısal değişikliklere nasıl neden olur
Patogenez
Hastalıklar basamaklarla oluşur
Figure 10-19, 10-20 from Robbins
Sequence of events in cystic fibrosis and various clinical manifestations
Kanser çok basamaklı bir süreçtir
Figure 17-49 from Robbins
Sequence of events in adenoma carcinoma sequence of colon cancers
Moleküler ve Morfolojik Değişiklikler
- Yapısal değişiklikler
- Doku düzeyinde
- Makroskopik
- Hücre düzeyinde
- Mikroskopik
- H&E veya Elektron mikroskobisi
- Değişiklikler ya bir hastalığın karakteristiğidir
- Ya da bir etiyolojik süreci yansıtır
Stevens, Alan, MB BS, FRCPath - Core Pathology
Patoloji ve Epidemiyoloji
Kanser kayıt sistemlerinde
**SEER, Globocan, ICD, SNOMED … **
Modern patolojinin kurucusu Dr.Virchow aynı zamanda halk sağlığına önem veren bir hekim ve belediyede çalışan aktif bir politikacıydı
Tanısal Patoloji
- Hastalıkların doğasını ve ilerlemesini inceler
- Morfolojik değişiklikler
- Makroskopik
- Mikroskopik
- Kimyasal değişiklikler
- İmmünolojik özellikler
- Moleküler değişiklikler
Wheater’s Basic Pathology: A Text, Atlas and Review of Histopathology , Fifth Edition
Makroskopik inceleme
Mikroskopi
Sitoloji
Meme kanserinden yapılan bir aspirasyona ait örnek
İmmünohistokimya
Wheater’s Basic Pathology: A Text, Atlas and Review of Histopathology , Fifth Edition
Fonksiyonel bozukluklar ve Klinik Bulgular
Genetik
Biyokimyasal
Yapısal değişiklikler
Fonksiyonel bozukluklar
Klinik özellikler
Klinik gidiş
Klinik sonuç
Patolog kimdir?
Patolojiyle uğraşan ve bu yolla hayatını kazanan kişi
Hastalıkları kataloglayana patolog denir
Türkiye’de nasıl patolog olunur?
Tıp Fakültesi
Merkezi TUS sınavı
4 yıl süren asistanlık
Farklı patologlar var mı?
Anatomik patolog
Klinik patolog
Moleküler patolog
Veteriner patolog
…
Alt bilim dalları var mı?
Sitopatoloji
Dermatopatoloji
Nöropatoloji
Hematopatoloji
GI patoloji
Cerahi patoloji
Moleküler patoloji
….
Bu derste neler yapacağız?
Teorik dersler
Laboratuvar
Sınav nasıl olacak?
Komite sınavları
Laboratuvar sınavları
Ders notları
Laboratuvar
Ders notlarının bir versiyonunu alacaksınız
Patolojiye nasıl çalışalım?
- Sınavları geçmek için (genel kural) :
- Ders notlarına bakın
- Onlara çok bağlı kalmayın, tıp sürekli değişiyor
- Önceki yıllarda sorularn ve sık sorulan sorulara bakın
- Ders notlarına bakın
- Patolojiyi öğrenmek için
Temel tıbbın kitapları
Patolojinin kitapları
**1) Robbins & Cotran Pathologic Basis of Disease **
Kumar, Abbas, Aster. Saunders ISBN-10: 1416031219
2) Rubin’s Pathology: Clinicopathologic Foundations of Medicine
Rubin, Strayer, Rubin. Lippincott Williams & Wilkins ISBN-10: 1605479683
3)Pathology: The Big Picture
Kemp, Burns, Brown. McGraw-Hill Medical ISBN-10: 0071477489
4) Board Review Series Pathology
Schneider, Szanto. Lippincott Williams & Wilkins ISBN-10: 0781779413
5) Pathology Secrets
Damjanov. Mosby ISBN-10: 1560536225
6) Robbins and Cotran Atlas of Pathology
Klatt. Saunders ISBN-10: 1437701701
7) Robbins and Cotran Review of Pathology
Klatt, Kumar. Saunders ISBN-10: 1416049304
8) Atlas of Histopathology
Damjanov. JP Medical Publishers ISBN: 9789350251881
9) Temel Patoloji
Mocan Kuzey, Özdamar, Zergeroğlu. Güneş Kitabevi ISBN: 9752771041
Herhangi bir kitabı almanızı şart koşmuyoruz. Bunlar şimdiki ya da ilerideki çalışmalarınız için önerilen kitaplardan.
Tıp sürekli değişiyor, kitaplardaki trend ve moda da sürekli değişiyor
Bazı web sayfaları
http://www.medicalschoolpathology.com/
http://www.ankarapatoloji.org/
Rudolf Virchow
Hastalıkların temeli vücuttaki en küçük yaşayan birimde başlar, hücre tüm hastalıkların temelidir
Ludwig, Handbook of Autopsy Practice, Humana Press
Ev ödevi
2 Türk patoloğunu öğrenin
Hamdi Suat Aknar, Kamile Şevki Mutlu
